Çocuk Sporcularda Beslenme
Çocuk beslenmesinde ana amaç, büyümeyi ve gelişmeyi kolaylaştırmaktır. Bu nedenle çocuklarda, vücut ağırlığı başına günlük protein ihtiyacı erişkinlerden daha fazladır. Fakat çocuk sporcuların optimal performans, normal büyüme ve gelişim için kendileriyle aynı yaştaki, ancak spor yapmayan çocuklardan daha fazla proteine ihtiyaçları olup olmadığı açık değildir.
Yürüme ya da koşma ve diğer spor aktiviteleri dahil olmak üzere spor aktiviteleri sırasında çocuklar adölesan ya da erişkinlerden daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar. Erişkinlerle karşılaştırdığımızda çocuklar ve adölesanlar daha yağlıdır ve egzersiz sırasında daha az karbonhidrat harcar. 36 Sıcak ya da ılıman iklimlerde egzersiz yapan çocuklarda dehidratasyonu önlemek için özel dikkat harcanmalıdır.
Sıvı alımını arttırmak için meşrubatlar lezzetli olmalı, glikoz ve küçük miktarlarda NaCl içermelidir (6). Erişkinler gibi, çocuk sporcular sağlıklarını korumak ve en yüksek performansı devam ettirmek için uygun beslenmeye ihtiyaç duyar. Erişkinlerin aksine çocuk sporcular için beslenme, fiziksel büyüme ve gelişimi sağlayacak şekilde olmalıdır. Egzersiz sırasındaki enerji için yağ, karbonhidrat ve proteinin ve de sıvı elektrolit dengesinin yeterli olması gerekmektedir (6)
Egzersiz Esnasında Çocuğun Enerji İhtiyacı
Erişkinlerin temel alındığı veriler şunları göstermektedir: Sporcular arasındaki günlük enerji miktarındaki farklılıklar, onların günlük toplam antrenman miktarına ya da yoğunluğuna ve onların fiziksel günlük aktiviteleri dışında özel enerji harcamalarına bağlıdır. Örneğin, büyük antrenman yoğunluğuna sahip olan dayanıklılık sporcuları (Atletizm, basketbol, voleybol vb.), günde iki kez ya da üç kez olabildiği kadar çok enerji alımına ihtiyaç duyar. Aynı mantık, bütün yaşlardaki sporculara uygulanırken, düzenli antrenman yapan sporcu çocuklar için herhangi bir veri yoktur. Benzer bir şekilde, bir spor antrenmanı oluştururken, bir çocuk sporcunun harcadığı enerjinin dokümantasyonu yoktur. Bu az bilgiler özel sporcularda günlük enerji taleplerinin gösterimini vermez. Çocuk sporcuların enerji ihtiyaçları için fark ettiğimiz, gerçek erişkinliklerden farklı olduklarıdır. Yürüme ve koşmadaki enerji miktarı kg başına vücut kitlesi hesaplandığı zaman çocuklarda anlamlı bir şekilde adölesan ve yetişkinlerden daha yüksektir. 7 yaşındaki çocuk aynı hızla hem koşmada hem de yürümede bir genç erişkinden en az kg başına %25 -30 daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar (6). Çocuklarda enerjinin göreceli savurganlığının ana sebebi agonist ve antagonist kas grupları arasında gereken koordinasyonun eksikliğidir. Yürüme ve koşma esnasında çocukların antagonist kasları özellikle hayatın ilk 10 yılında agonist kaslar kontraksiyon yaptığı zaman yeterli bir şekilde gevşeyemez gibi gözükür. Bu durum kontraksiyon olarak adlandırılır ve ekstra metabolik enerji gerektirir.
Çocuklar adölesan ve erişkinlere göre metabolik olarak daha az ekonomi yapar. Yüksek metabolik harcamanın diğer bir sebebi de hızlı yürüme frekansından kaynaklanan biomekanik olarak enerji harcamasıdır. Muhtemelen bu durum, diğer fiziksel aktiviteler, yürüme, koşma, paten… gibi uygulamalarda henüz kanıtlanmamıştır (6). Çocuklar için spor aktivitelerinin enerji miktarı hesaplanmaya teşebbüs edildiği zaman enerji miktarındaki farklılıklar için pratik bir gösterge olan erişkin temelli tablolar asla kullanılmamalıdır. 38 Bütün çocukların büyüme ve gelişimleri için zengin bir beslenme programına ihtiyaç duydukları unutulmamalıdır. Enerji harcamaları ise vücut ölçüsünün birimi başına yetişkinlerden oldukça yüksektir. Çocuklarda büyüme süreci önemli miktarda enerji harcaması gerektirir. Spor yapmayan yetişkinlerin günlük enerji gereksinimleri vücut ağırlığının kilogramı başına 35 - 40 kalori iken çocuklarda 80 kaloriye ulaşır. Örneğin; 35 kg vücut ağırlığına sahip bir çocuk ile 65 kg ağırlığındaki yetişkinin istirahat halindeki enerji harcamaları aynıdır. Kuşkusuz, spor yapanların günlük enerji harcaması antrenman süre ve şiddetine göre de artış gösterir (6).
Kaynakça: 10 – 14 YAŞ GRUBU FARKLI SPOR BRANŞLARINDAKİ ÇOCUKLARIN BESLENME ALIŞKANLIKLARININ BELİRLENMESİ - Volkan ŞİRİNOĞLU Yüksek Lisans Tezi